384.44
کارشناس ایرانی: «با پیوستن ارمنستان به توافق‌نامه «عشق‌آباد»، بخش شمال–جنوبِ طرح ابتکاری دولت ارمنستان موسم به «چهارراه صلح» تقویت خواهد شد»
6 دقیقه خواندن
ایروان، ۲۲ می ۲۰۲۵ میلادی (۱ خرداد ۱۴۰۴ شمسی)، «آرمِن‌پرِس»: «احسان موحدیان» کارشناس مسائل قفقاز جنوبی و تحلیل‌گر روابط بین‌الملل، پیوستن ارمنستان به توافق‌نامه بین‌المللی ایجاد دالان حمل‌ونقل و ترانزیت میان ایران، عمان، قطر، ترکمنستان و ازبکستان موسوم به «توافق‌نامه عشق‌آباد» را تصمیمی دقیق و راهبردی توصیف کرد.
او معتقد است که با پیوستن ایروان به این کریدور ترانزیتی، ارمنستان قادر خواهد بود ضمن کاهش فشار محور آنکارا-باکو، از انسداد ژئوپلیتیکی نیز رهایی یافته و به بازارهای کشورهای عربی و آسیای مرکزی دسترسی پیدا کند.
به گزارش خبرگزاری دولتی «آرمِن پرِس»: موحدیان، استاد دانشگاه علامه طباطبایی تهران، در چارچوب گفتگو خود با خبرنگار «آرمِن‌پرِس» و در واکنش به تصمیم جلسه مورخ ۸ می دولت ارمنستان برای پیوستن به توافق‌نامه مزبور، دیدگاه خود را چنین تبیین کرد:
«پیوستن به توافق‌نامه عشق‌آباد، زمینه‌ای مطمئن برای حمل‌ونقل و ترانزیت کالا و مسافر در قلمرو کشورهای عضو ایجاد می‌کند، حمل‌ونقل چندوجهی را تسهیل، هزینه‌ها را بهینه، و نقش ترانزیتی ارمنستان را تقویت می‌کند. همچنین امنیت حمل‌ونقل ارتقاء می‌یابد و شرایط برابر برای فعالیت شرکت‌های حمل‌ونقلی کشورهای عضو فراهم می‌شود.»
او در ادامه، جمهوری اسلامی ایران را «مهم‌ترین حلقه این زنجیره ترانزیتی» خواند و افزود:
«این کریدور با بهره‌گیری از شبکه‌های جاده‌ای و ریلی، ایران را به ترکیه و خلیج فارس متصل می‌سازد. بنادر بندرعباس و چابهار امکان اتصال این مسیر به راه‌های دریایی و بازارهای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را فراهم می‌کنند.
پیوستن ارمنستان به «توافق‌نامه عشق‌آباد»، تصمیمی دقیق و اقدامی راهبردی در راستای کاهش فشار محور آنکارا-باکو است. ارمنستان می‌تواند از طریق همکاری با ایران به‌عنوان یک شریک و همسایه واقعی ، ضمن رهایی از انسداد ژئوپلیتیکی، به بازارهای عربی، آسیای مرکزی و حتی روسیه، به شکلی امن، سریع و کم‌هزینه دست یابد.»
به گفته این تحلیل‌گر ایرانی، استفاده از این مسیر ترانزیتی، امکان انتقال کالا به آسیا از راهی کوتاه‌تر نسبت به مسیرهای دریایی طولانی را نیز فراهم می‌آورد.
موحدیان تأکید کرد که پیوستن به این توافق‌نامه همچنین ورود ارمنستان به بازارهای بین‌المللی از طریق کریدور مزبور را تضمین کرده، تسریع هماهنگی اسناد ترانزیتی لازم را فراهم و روندهای گمرکی را تسهیل می‌کند. این توافق‌نامه علاوه بر این، امکان استفاده برابر و بدون تبعیض از زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشورهای عضو را مهیا می‌سازد.
او در بخش دیگری از گفتگو تصریح کرد:
«این توافق‌نامه به ارمنستان امکان می‌دهد که حمل‌ونقل لجستیکی میان کشورهای عضو را با روش‌های متنوع سازماندهی کرده و از این مسیر، به تقویت مناسبات اقتصادی، توسعه همکاری‌ها و تثبیت جایگاه ترانزیتی خود بپردازد.»
در ادامه، موحدیان به طرح ابتکاری دولت ارمنستان موسوم به «چهارراه صلح» که با هدف گشایش و رفع انسداد ارتباطات حمل‌ونقلی در منطقه قفقاز جنوبی طراحی شده، نیز اشاره کرده و افزود:
«پیوستن ارمنستان به «توافق‌نامه عشق‌آباد» مسیر شمال–جنوب را در طرح «چهارراه صلح» تقویت می‌کند. ارمنستان باید جایگاه ژئوپلیتیکی ویژه‌ای برای خود تعریف کند، به‌گونه‌ای که حفظ امنیت و تمامیت ارضی‌اش برای همسایگان و قدرت‌های جهانی، اهمیت بیشتری پیدا کند.»
این کارشناس ایرانی، تحقق مسیر شرق–غرب در طرح چهارراه صلح را در حال حاضر ناممکن دانست و افزود:
«تا زمانی که جمهوری آذربایجان از امضای توافق‌نامه صلح با ارمنستان سر باز می‌زند، مسیر شرق–غرب این طرح قابل اجرا نخواهد بود. آذربایجان با طرح پیش‌شرط‌هایی غیرمنطقی (نظیر تغییر قانون اساسی جمهوری ارمنستان و انحلال گروه مینسک)، مانع از پیشرفت در مذاکرات، امضای «پیمان صلح» و عادی‌سازی روابط با ارمنستان می‌شود.
در این میان، ترکیه و باکو خواستار نظارت مستقیم بر امور گمرکی و امنیتی مسیر از خاک ارمنستان‌اند، امری که نقض حاکمیت ملی ارمنستان تلقی می‌شود. ازاین‌رو، ایروان باید تمرکز خود را بر مسیر شمال–جنوب قرار دهد تا از طریق همکاری با کشورهای دوست، دسترسی به بازارهای معتبر را تضمین کند.»
موحدیان همچنین اظهار داشت:
«این مسیر افزون بر مزیت‌های اقتصادی، به ارمنستان امکان می‌دهد تا حضور مؤثرتری در کشورهای عربی داشته باشد، با تبلیغات ضد‌ارمنی باکو مقابله کند، تصویری صلح‌طلب و عقلانی از خود ارائه دهد و فرصت‌های اقتصادی بیشتری برای کشورش خلق نماید. از رهگذر این همکاری با ایران و کشورهای عربی، می‌توان به رشد و توسعه‌ای پویا دست یافت.»
او در پایان با اشاره به اهمیت بنادر ایرانی مانند چابهار، شهید رجایی، بندرعباس و دیگر بنادر کشور، به یک نکته کلیدی هشدار داد:
«ارمنستان نباید از ظرفیت‌های منطقه آزاد اروند که در مجاورت عراق و کویت واقع شده، غافل بماند. این منطقه که در استان خوزستان قرار دارد، توان بالقوه‌ی بالایی برای فعالیت‌های اقتصادی و تجاری ارمنستان دارد.
از این مسیر، ارمنستان می‌تواند به کشورهای عربی همسایه ایران و حتی شمال آفریقا دسترسی یافته و از این رهگذر، افق‌های تازه‌ای را در تجارت و اقتصاد خود بگشاید.»